Aktualnie na świecie dokonuje się rewolucja informatyczna, która powoduje między innymi łatwiejszy dostęp do dóbr i usług oraz zwiększenie produktywności w większości gałęzi gospodarki.

Budownictwo jest jednym z sektorów o najniższym wzroście produktywności (mierzonej jako wartość dodana brutto za godzinę pracy) przez okres ostatnich dwudziestu lat. Zatem średni wkład jednej godziny pracy pracownika budowlanego jest niski. Gdyby był większy, to praca byłaby skończona wcześniej, firma i pracownik zarobiliby więcej oferując tańsze obiekty swoim klientom.

Już w kwietniu organizujemy zestaw szkoleń on-line dla wszystkich zainteresowanych tematyką BIM

Każdy znajdzie coś dla siebie, od szkoleń z produktów Autodesk po dedykowane szkolenia z metodyki BIM

Terminarz i formularz zapisów dostępny TUTAJ

Przygotowany przez McKinsey & Company raport [1] z lutego 2017 r. nie tylko to potwierdza, ale również odnosi do innych działów gospodarki. Przykładowo, w USA produktywność w sektorze budowlanym spadła o połowę od 1960 roku , we Włoszech i Francji o około jedną szóstą od 1995 roku, a w Niemczech i Wielkiej Brytanii w okolicach zera.

McKinsey opisuje czynniki które jego zdaniem czynią budownictwo tak nisko produktywnym sektorem, są to między innymi :

Słaba komunikacja pomiędzy uczestnikami procesu inwestycyjno-budowlanego
Nieodpowiednie systemy zarządzania wydajnością
Brak konsekwencji w planowaniu zadań krótkoterminowych
Ograniczone zarządzanie talentami i wykorzystania kreatywności pracowników

Również według ekspertów np. brytyjskiego Chartered Institute of Building oraz z raportu Światowego Forum Ekonomicznego z 2016 roku wyłania się obraz, że nie ma większej różnicy pomiędzy tym, jak inwestycja budowlana była wykonywana 50 lat temu, a jak jest w przeważającej większości wykonywana obecnie. Raport forum sugeruje konieczność specjalizacji firm budowlanych (obecnie większość robi prawie wszystko), za którą powinny iść innowacje, szczególnie te które podnoszą wydajność i lepszą komunikację pomiędzy firmami.

W budownictwie innowacyjność może przyjmować wiele postaci, najbardziej oczywiste to nowe materiały i nowe metody wykonawcze, a wprowadzane zmiany mają na celu przede wszystkim poprawić dwie zmienne: czas i koszt. Chcemy budować szybciej i taniej przy zachowaniu odpowiedniej jakości.

Poza niewielkimi wyjątkami każdy budynek może być traktowany jako oddzielny produkt, dlatego każda inwestycja budowlana ma swój oddzielny projekt, w którym obiekt dostosowywany jest do zdefiniowanych wymagań klienta. Można jednak znaleźć wiele wyspecjalizowanych organizacji wykonujących zdefiniowane procesy w celu dostarczenia przewidywanych produktów. Oczywistym przykładem może być prefabrykacja. Wynika z tego, że budownictwo posiada pewne cechy powtarzalności produkcji.

Wspomniany raport McKinsey & Company identyfikuje potrzebę korzystania z wiedzy innych gałęzi gospodarki, zmiany metod zarządzania, kultury pracy i procesów stosowanych w budownictwie. Oznacza to konieczność przeobrażenia i wprowadzenia innowacyjności w dziedzinie gospodarki postrzeganej jako bardzo konserwatywną.

Inwestycje budowlane planowane i zarządzane są z wykorzystaniem tradycyjnych metod zarządzania. Powszechnie uważa się, że proces budowlany ma jasno sprecyzowany cel i łatwe do zdefiniowania, powtarzające się etapy. Zakłada się, że Inwestor wie co chce uzyskać, znane są poszczególne etapy projektu, a budowa następuje według podobnego schematu, zanim wybudujemy dach trzeba zrobić fundamenty i ściany…itd. Jeśli założymy, że wszystko można zaplanować, podzielić na etapy to pojawia się pytanie dlaczego to nie działa? Dlaczego produktywność jest niska? Jako przykłady [2] rozjeżdżania się planów z rzeczywistością można podać projekty: lotnisko Berlin-Brandenburg (stan na koniec 2015 roku przekroczenie budżetu o 148% kosztów i nieznana data uruchomienia) [3] , Dworzec Kolejowy w Stuttgarcie (do połowy 2015 roku przekroczenie budżetu o 54%), czy Opera w Hamburgu (6 lat opóźnienia i przekroczenie budżetu o 300%).

Lotnisko Berlin-Brandenburg

Tradycyjnie zarządzane inwestycje w budownictwie są zaplanowane i podzielone na jasno zdefiniowane etapy najczęściej z wykorzystaniem wykresów Gantta. Inwestycje budowlane, ze względu na bardzo dużą ilość czynników zmiennych których nie można przewidzieć na etapie planowania wymagają nieustających zmian, w rzeczywistości tworzone plany oraz harmonogramy mają znikomą wartość. Z tego powodu bardzo często dochodzi do prób naginania rzeczywistości do założonych planów i harmonogramów, odsuwa się w czasie konieczne decyzje o korekcie, a to najlepsza droga do porażki.

Można postawić pytanie, gdzie tkwi problem z niską produktywnością branży budowlanej i jak sobie z nią poradzić?

Oczywiście odpowiedź nie jest łatwa, a przyczyny znajdują się w wielu miejscach. Próbę kompleksowej odpowiedzi na tak postawione pytanie postanowił udzielić Rząd Wielkiej Brytanii.

Propozycja przezwyciężenia niskiej produktywności branży budowlanej zaproponowane przez Wielką Brytanię

Diagnoza problemu i propozycja rozwiązań systemowych

Wielka Brytania w 2010 roku jako pierwsza zdiagnozowała na poziomie dokumentów rządowych problem związany z niską produktywnością branży budowlanej, w tym między innymi:

prowadzenie jednorazowych inwestycji, które nie wynikają z żadnego jasnego planu działania
niedostatek przejrzystości sposobu podejmowania kluczowych decyzji
niejasność ról i odpowiedzialności
przesadne specyfikowanie wymagań i zakup produktów na zamówienie
przerzucanie w kontraktach zbyt wielu ryzyk na wykonawców
niedostatek inwestycji w kluczowe umiejętności firm dla zwiększenia wydajności.

“Government Construction Strategy”

W 2011 roku w dokumencie strategicznym rządu “Government Construction Strategy” [4] zostało zaproponowane całkowite przeobrażenie rynku budowlanego, w tym między innymi:

tworzyć strategie inwestycyjne i nie działać „ad hoc”
zreorganizować system zamawiania usług
wzmocnić wykorzystywanie potencjału firm wykonawczych
zlikwidować zatory płatnicze w ciągu firm wykonawczych (zmiana systemu płatności)
poprawić umiejętności zamawiających
wprowadzić metodykę BIM (Building Information Modeling)